zarząd fundacji rodzinnej – co trzeba wiedzieć?

Zarząd fundacji rodzinnej jest obowiązkowym statutowym i kadencyjnym organem fundacji rodzinnej. Poprzez zarząd – jedno lub wieloosobowy – fundacja rodzinna może realizować swoje cele.

Zasady funkcjonowania zarządu w fundacji rodzinnej są zbliżone do zasad panujących w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, a ponieważ ta forma prowadzenia działalności gospodarczej w ostatnich latach bardzo zyskała na popularności, to przedsiębiorcom decydującym się na utworzenie fundacji rodzinnej, przytoczone poniżej reguły będą wydawały się znajome.

Nie ma żadnych przeszkód do tego, aby członkami zarządu fundacji rodzinnej byli jej fundatorzy. Ze względu na – co do zasady – pasywny charakter fundacji rodzinnej, dobrym pomysłem może być powierzenie bieżącego zarządu profesjonalnemu zarządcy lub menadżerowi, co pozwoli odciążyć fundatora i beneficjentów w zakresie wszelkich formalnych wymogów działania fundacji rodzinnej.

Zgodnie z ustawą, do zadań zarządu należy:

Ponadto, w stosunku do członków zarządu fundacji rodzinnej funkcjonuje domniemanie, że co do zasady – jeżeli nie umówiono się inaczej – członkowie zarządu pełnią swoją funkcję nieodpłatnie. Wynagrodzenie członka zarządu – fundatora może jednak w niektórych przypadkach dobrym sposobem na optymalizację podatkową.

Warto pamiętać, że podobnie jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, przy czynnościach prawnych pomiędzy spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim, fundację rodzinną musi reprezentować pełnomocnik wybrany przez zgromadzenie beneficjentów, chyba że członek zarządu jest zarazem jedynym członkiem tego organu – wówczas konieczne jest zachowanie przy takich czynnościach formy aktu notarialnego. Co należy przy tej okazji odnotować to fakt, że zgromadzenie beneficjentów nie jest tożsame z beneficjentami jako takimi – nie każdy bowiem beneficjent musi być (a niektórzy nawet ze względów formalnych nie mogą być) członkiem zgromadzenia beneficjentów. Powyższe ograniczenie nie dotyczy jednak spełniania przez fundację rodzinną świadczenia na rzecz członka zarządu, który jest jej beneficjentem zgodnie ze statutem.

Ponownie – podobnie jak w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – członkowie zarządu fundacji rodzinnej odpowiadają przede wszystkim względem fundacji rodzinnej za zawinioną szkodę wyrządzoną fundacji rodzinnej działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu, a ponadto mogą ponosić odpowiedzialność za spełnienie nienależnego świadczenia na rzecz beneficjenta.

Odmiennie jednak od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w ustawie o fundacji rodzinnej nie zawarto odpowiednika art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych, co oznacza, że zarząd fundacji rodzinnej nie ponosi wprost odpowiedzialności za zobowiązania fundacji rodzinnej w przypadku jej bezskutecznej egzekucji. Odpowiedzialność taka jednak – w naszej ocenie – może mieć miejsce na gruncie przepisów ogólnych zawartych w kodeksie cywilnym, ale jest to temat na osobny wpis.

Powyższe obserwacje nie będą jednak miały przełożenia na odpowiedzialność za długi podatkowe fundacji rodzinnej – ta odpowiedzialność bowiem wynika z art.116a § 1 Ordynacji Podatkowej.

Zarząd fundacji rodzinnej jest zatem – niezależnie od tego czy pozostał w rękach rodziny fundatora, czy też został powierzony fachowcowi – organem niezbędnym do działania fundacji rodzinnej. Ponieważ zasady jego działania są zbliżone do tych obowiązujących w popularnych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, jego ustanowienie i działanie nie powinno nastręczać dużych trudności przyszłym fundatorom i beneficjentom.